Petition is addressed to: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Protesty rolników, które przetoczyły się przez kraj w 2024 roku, stały się głośnym sygnałem, że dotychczasowa miara się przebrała i niezbędne są fundamentalne zmiany. W odpowiedzi na te wyzwania, WEI, wraz z zespołem niezależnych ekspertów, opracowało „Pakiet dla Wolności Rolnictwa” – kompleksowy zbiór 21 rekomendacji deregulacyjnych. Celem tych propozycji jest uwolnienie polskiego rolnictwa od biurokratycznych kajdan, przywrócenie mu rzeczywistej wolności gospodarczej oraz stworzenie warunków, w których polska wieś będzie mogła w pełni wykorzystać swój potencjał i na nowo rozkwitnąć.

Postulaty:

• Uwolnienie wiatraków antyprzymrozkowych: Należy zwolnić z pozwoleń na budowę wiatraki antyprzymrozkowe do 15 m, co pozwoli chronić sady przed stratami (redukcja o 50—70 proc.).
• Barwione paliwo rolnicze: Konieczne jest wprowadzenie paliwa rolniczego z obniżoną akcyzą, co wyeliminuje biurokrację związaną ze zwrotami (oszczędności rzędu 60—120 mln zł rocznie).
• Elastyczna sprzedaż ziemi: Trzeba zezwolić na sprzedaż ziemi rolnej przed upływem 5 lat od jej nabycia, jeśli rolnik udokumentuje poczynione na niej inwestycje, co odblokuje zamrożony kapitał.
• Legalizacja agro-dronów: Należy uregulować status prawny i zasady wykorzystania dronów rolniczych, które pozwalają na oszczędność 30 proc. środków chemicznych i 90 proc. wody (oszczędności 500—1000 zł/ha).
• Zniesienie obowiązku zgłaszania padnięcia zwierząt: Trzeba wyeliminować zbędny obowiązek zgłaszania padnięcia zwierząt, ponieważ dane te są już dostępne w systemie IRZ+.
• Swoboda poboru wody dla zwierząt: Należy ujednolicić normy zużycia wody dla zwierząt gospodarskich z własnych ujęć (studni), aby uniknąć nieuzasadnionych kar.
• Elastyczna dywersyfikacja upraw: Konieczne jest odejście od sztywnych wymogów dotyczących proporcji upraw na rzecz promowania praktyk takich jak płodozmian czy międzyplony.
• Uproszczenie ekoschematów: Należy wydłużyć termin na przyoranie obornika (np. z 12 do 48 godzin) oraz znieść absurdalne wymogi dokumentacyjne (np. zdjęcia z geotagami).
• Koniec „rejestrologii” w rolnictwie: Trzeba uprościć formularze, przyspieszyć cyfryzację procedur oraz ograniczyć obowiązki ewidencyjne, szczególnie dla małych gospodarstw.
• Obowiązkowa ocena skutków regulacji (OSR): Konieczne jest wprowadzenie obligatoryjnej Oceny Skutków Regulacji (ex ante i ex post) dla każdego nowego przepisu dotyczącego rolnictwa, aby unikać tworzenia „bubli prawnych”.
• Jedna inspekcja bezpieczeństwa żywności: Należy stworzyć jedną, skonsolidowaną Państwową Inspekcję Bezpieczeństwa Żywności (PIBŻ) zamiast obecnych czterech odrębnych instytucji, co ograniczy chaos kompetencyjny i koszty kontroli.
• Stop zjawisku „gold-platingu”: Należy zaprzestać implementacji prawa UE w sposób nakładający na polskich rolników dodatkowe, nieuzasadnione obciążenia, aby mogli oni konkurować na równych zasadach z rolnikami z innych krajów UE.
• Prostsze i cyfrowe formularze urzędowe: Trzeba maksymalnie uprościć i scyfryzować wszystkie wnioski oraz formularze urzędowe, eliminując ryzyko ich odrzucenia z powodu drobnych błędów technicznych.
• Ulgi administracyjne dla drobnych rolników: Należy zwolnić drobnych rolników (np. gospodarstwa do 5 ha lub posiadające do 10 DJP) z części najbardziej uciążliwych obowiązków administracyjnych i sprawozdawczych.
• Ograniczenie możliwości blokowania inwestycji rolnych: Trzeba wprowadzić jasne kryteria dla organizacji ekologicznych, które mogą uczestniczyć w postępowaniach dotyczących inwestycji rolnych, aby odblokować rozwój gospodarstw i zapobiegać nieuzasadnionym protestom.
• Swoboda prowadzenia działalności pozarolniczej: Należy uprościć zasady podejmowania i prowadzenia działalności pozarolniczej na wsi (np. agroturystyki, przetwórstwa, gastronomii), aby zwiększyć dochody rolników i ożywić lokalną gospodarkę.
• Rzetelna OSR dla regulacji Zielonego Ładu i ESG: Konieczna jest analiza wpływu planowanych i wdrażanych regulacji środowiskowych (Zielony Ład, ESG) na sektor rolnictwa, aby uniknąć nakładania nieproporcjonalnych kosztów i obciążeń.
• Jednolite interpretacje przepisów rolnych: Trzeba zapewnić centralne, wiążące wytyczne interpretacyjne dla wszystkich organów administracji rolnej (ARiMR, PIORiN itp.), aby wyeliminować regionalne różnice w stosowaniu prawa.
• Przyspieszenie procedur dotyczących gruntów rolnych: Należy wprowadzić maksymalne, np. 30-dniowe, terminy na załatwianie spraw związanych ze zmianą przeznaczenia gruntów rolnych czy ich nabyciem.
• Liberalizacja zasad uboju rytualnego: Konieczne jest zniesienie nadmiarowych, krajowych wymogów dotyczących uboju rytualnego, które nie wynikają z prawa UE, aby zwiększyć konkurencyjność i eksport polskiego mięsa (np. halal), co może przynieść dodatkowe 70—100 mln zł rocznie.
• Mniej obowiązków biurokratycznych dla ogrodnictwa: Trzeba znieść nadmierne regulacje w sadownictwie i warzywnictwie, które nie są wymagane przez UE, aby polskie owoce i warzywa, takie jak jabłka czy borówki, mogły skuteczniej konkurować na rynku.