TotalEnergies bewijst al decennialang dat het nietsontziend is in zijn winstbejag. Door lobbywerk en desinformatiecampagnes zaait het bedrijf al sinds de jaren tachtig verwarring over de klimaatverandering, en probeert het de energietransitie te saboteren [1].

In tegenstelling tot wat het wil doen uitschijnen, vloeit de overgrote meerderheid van zijn investeringen niet naar hernieuwbare energie. Nieuwe fossiele projecten, zoals de East African Crude Oil Pipeline (EACOP) door Oeganda en Tanzania, worden verwezenlijkt door omkoping van corrupte regimes en intimidatie van lokale gemeenschappen [2].

Dichter bij huis was TotalEnergies verantwoordelijk voor enkele van de grootste milieurampen in de Noordzee [3,4], en in Antwerpen werd het bedrijf, na bijna tien jaar van juridische vertragingsprocedures, schuldig bevonden voor de dood van 2 havenarbeiders in de raffinaderij in de haven [5].

Wie kritisch is voor de praktijken van TotalEnergies, past beter goed op, want het spant zogenaamde SLAPP-rechtzaken [6] aan tegen milieuorganisaties om hen te intimideren [7].

Door sponsorgeld van deze organisatie te accepteren, maakt het KMSKA zich medeplichtig aan ‘artwashing’: het opkrikken van de reputatie van een onethisch bedrijf. TotalEnergies mag immers de sponsorrelatie vernoemen in zijn pr en de museumgebouwen gebruiken voor netwerkevenementen, VIP-ontvangsten, enz. Meewerken aan artwashing gaat lijnrecht in tegen de waarden waar het museum wil voor staan. Als lid van de International Council of Museums heeft het immers mee de resolutie goedgekeurd die bepaalt dat ‘alle musea een rol moeten opnemen in het vormgeven en creëren van een duurzame toekomst door hun programma’s, partnerschappen en werking’ [8].

Tot slot: wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Door geld te aanvaarden van een bedrijf dat leugens, misinformatie, en intimidatie van critici niet schuwt, dreigt de onafhankelijkheid van ons museum in het gedrang te komen. Het KMSKA moet zijn maatschappelijke rol kunnen spelen, debat en dialoog stimuleren, en een klankbord zijn voor de stemmen van kritische kunstenaars en kunstliefhebbers. Als het museum financieel afhankelijk is van TotalEnergies, is het dan nog wel vrij om artistieke en maatschappelijke keuzes te maken die tegen de belangen van de sponsor kunnen ingaan? Het bedrijf heeft immers al bewezen dat het niet terugschrikt om ongeoorloofde druk in te zetten om zijn winst te vrijwaren. Het risico op (zelf)censuur is dus reëel.

Bronnen:

1. C. Bonneuil, P-L. Choquet, and B. Franta. “Early warnings and emerging accountability: Total’s responses to global warming, 1971-2021.” Global Environmental Change, Vol. 71, 2021. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2021.102386
2. “Climate of fear.” Global Witness, 2023. https://globalwitness.org/en/campaigns/land-and-environmental-defenders/eacop/
3. “Total schuldig aan olieramp Erika.” NOS Nieuws, 2012. https://nos.nl/artikel/422715-total-schuldig-aan-olieramp-erika
4. D. Costello. “Tribunal of Inquiry into the Disaster at Whiddy Island off Bantry Bay on Monday 8 January 1979”. Official publications. Vol. Prl. 8911. Dublin: Stationery Office, 1980.
5. “Vader van omgekomen arbeider bij Total krijgt gelijk in beroep: “Ik heb mijn huis moeten verkopen voor gerechtigheid””, Gazet van Antwerpen, 2023. https://www.gva.be/regio/antwerpen/regio-antwerpen/antwerpen/vader-van-omgekomen-arbeider-bij-total-krijgt-gelijk-in-beroep-ik-heb-mijn-huis-moeten-verkopen-voor-gerechtigheid/36651401.html?utm_source=hyperlink&utm_medium=referral&utm_campaign=share
6. Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Strategische_rechtszaak_tegen_publieke_participatie.
7. “Affaire du bilan carbone: la justice annule la procédure de TotalEnergies contre Greenpeace”, Le Monde, 2024. https://www.lemonde.fr/planete/article/2024/03/28/affaire-du-bilan-carbone-la-justice-annule-la-procedure-de-totalenergies-contre-greenpeace_6224664_3244.html
8. Zie https://icom.museum/wp-content/uploads/2021/01/Resolution-sustainability-EN-2.pdf.