Open brief. Vraag naar structurele oplossingen voor de woonnood in Antwerpen.

Beste schepen Van Doesburg, beste College

Op 26 april 2021 besloot de Raad voor Maatschappelijk Welzijn formeel de systemen van huisvesting door de stad en het OCMW te reorganiseren en het aanbod aan precaire woningen voor langdurige opvang af te bouwen. Het huurcontract van minstens 158 Antwerpse huishoudens wordt niet verlengd. Gezinnen die al jaren in dezelfde woning woonden kregen nu te horen dat het gaat om tijdelijke, nood- of doorstartwoningen. In het kader van een procedure die een aantal gezinnen hierrond aanspanden, heeft de rechter recent bevestigd dat de beëindiging van een aantal van de huurcontracten door het OCMW Antwerpen rechtsgeldig is. De woningen werden (ondanks de sociale correcties) verhuurd volgens de private huurwetgeving aldus de rechter. Of de opzeg van het contract terecht is, daar doet de rechter eigenlijk geen uitspraak over.

Inderdaad, we horen u al denken, dit zijn woningen van het OCMW, ingezet in het kader van welzijn, het is dus niet mijn bevoegdheid. Schrijf naar de schepen van Sociale Zaken, Meeuws.

Toch schrijven we in het bijzonder u aan schepen Van Doesberg. U bent schepen van Wonen.

Volgens de Vlaamse Codex Wonen heeft iedereen recht op menswaardig wonen. U bent voor de stad verantwoordelijk voor het uitwerken van een woonbeleid. Volgens de Codex moet hierbij aandacht uitgaan naar het stimuleren van sociale woonprojecten, het ondersteunen van woonbehoeftige gezinnen en alleenstaanden. De stad dient er zorg voor te dragen dat de woonprojecten en individuele verrichtingen van de sociale woonorganisaties, het OCMW of haarzelf in het belang van de bewoners op elkaar worden afgestemd.

Dat het hier al dan niet gaat om sociale woningen is dus geen reden om de gezinnen zomaar de straat op te zetten, het huurcontract te beëindigen zonder volwaardig alternatief. Of toch? Vindt u het normaal dat gezinnen in een precaire situatie worden gebracht om andere gezinnen in nood aan een woning te helpen?

In haar motivering citeert de rechter een verder niet nader benoemde bron waarin staat dat deze huisvesting een tussenstation kan zijn naar de reguliere markt, sociale huisvesting of enige andere woonvorm. Blijkbaar kan het ook een tussenstation zijn naar een dakloos of thuisloos leven of een woonvorm waarbinnen het leven mensonwaardig wordt.

De betrokken huishoudens wonen al 16 jaar of langer in hun woning. In al die jaren is geen volwaardig alternatief gevonden. Dit hoeft niet te verbazen. Er is een manifest tekort aan sociale woningen. In 2019 stonden volgens het VMSW 36.843 kandidaten op de wachtlijst. De gemiddelde wachttijd bedraagt 1654 dagen of 4,5 jaar.

Gemiddeld.

Uit de woonstudie voor de huidige herziening van het strategisch ruimteplan van de stad blijkt dat 47% van de huurders na het betalen van de woonkost niet genoeg overhoudt om een menswaardig bestaan op te bouwen. Dit is een kwart van de Antwerpse huishoudens. Als we ervan uitgaan dat maximaal 30% van het huishouden mag besteed worden aan huur, is volgens deze woonstudie slechts 2 % van de aangeboden woningen betaalbaar voor de 20% armste gezinnen en slechts 5% voor het daaropvolgende 20%. Deze cijfers dateren van voor de huidige energiecrisis.

Dat we u over dit woonbeleid nog maar zelden aan het woord hoorden verbaast ons dan ook.

De meest recente woonvisie dateert van 2018, de vorige bestuursperiode. Daaruit blijkt dat de stad het aandeel sociale huisvesting constant wil houden op 10,2%. De 5.000 vernieuwde of bijkomende sociale woningen die gedurende de huidige bestuursperiode zijn gepland, zijn hiermee niet echt in tegenspraak. In de beslissing van het College van 11 maart 2022 worden voor de periode 2022 - 2025 hiervan amper 650 bijkomende, nog aan te besteden sociale woningen in het vooruitzicht gesteld. Het gaat om een toename, maar het blijft een peulschil in vergelijking met de daadwerkelijke behoefte.

We kunnen alleen maar vaststellen dat, als het inderdaad de bedoeling is doorstroomwoningen te creëren met kortlopende contracten, deze woningen inderdaad een uitvalbasis worden. Letterlijk. De basis voor het uitvallen uit een maatschappij waarin menswaardig wonen een recht is.

De mogelijkheden voor het voeren van een doortastend woonbeleid zijn er.